Sơ lược về bàn,bi và luật thi đấu Bida Carom

Từ "Carom" bắt nguồn từ chữ Caramboler (nước Pháp). Carom là tên gọi chung của một loại hình Bida gồm 1 bàn và 3 (hoặc 4) bi.Carom có nhiều thể loại như:
_Tự do (Libre)
_Kẻ ô (Cadre)
_1 băng (One cushion)
_3 băng (Tree cushion)
_Bi đỏ(Red ball)
_v.v..........

Cách chơi của từng thể loại được quy định khác nhau, những vẫn áp dụng theo 1 luật chung của Bida Carom.

Luật chơi, quy định của bàn và bi được tiêu chuẩn hóa bởi Liên Đoàn Bida Thế giới gọi tắt là UMB (Union Modiale du Billard) và Hội Nghị Bida Châu Mỹ gọi tắt là BCA (Billiard Congress of America).
Những Luật chung của Bida Carom

I.Bàn và bi

Bàn:
_Kích thước lòng bàn: 142 cm x 284 cm (5 feet X 10 feet)
_Kích thước toàn bộ: 168 cm x 310 cm
_Chiều cao của bàn: 75 cm - 80 cm
_Chiều cao của băng: 3,6 cm – 3,7 cm (được tính từ mặt bàn đến mép thành băng).
_Chất lượng vải nỉ, cao su của băng và màu sắc phải được UMB công nhận (trong thi đấu).
Bi:
_Kích thước: 61 mm – 61.5 mm.
_Trọng lượng: 205 gram – 220 gram.

Vị trí đặt bi cho cú đánh khai cuộc:

- Điểm đầu bàn nằm trên đường tâm dọc của bàn và cách băng đỉnh 142 cm.
- Điểm cuối bàn nằm trên đường tâm dọc của bàn và cách băng cuối 71 cm.
- Hai điểm đặt đi khai cuộc nằm hai bên ngang với điểm cuối và cách điểm cuối 18 cm.

Cách chơi khai cuộc:

Người đánh khai cuộc sẽ được chọn sau khi trọng tài cho phép thi hoặc bốc thăm. Cách chơi như sau:

- Trọng tài (hay người điều khiển) sẽ đặt 2 bi ở trên đường lằn ngang đầu bàn trở xuống và điểm đầu bàn sẽ làm mốc để phân chia thành 2 phần sân cho đấu thủ.
- Hai đấu thủ cùng lúc đánh bi về phía băng cuối bàn, sau khi chạm băng bi sẽ dội trở lại về phía đầu bàn, bi nào gần băng đầu bàn nhất sẽ là người khai cuộc. Trường hợp hai bi va chạm nhau thì sẽ phải bắt đầu lại.
- Đấu thủ nào đánh bi ra khỏi phần bàn của mình sẽ bị thua và mất quyền khai cuộc.
- Người đánh cú khai cuộc có quyền nhường cho đối phương.

Khai cuộc hợp lệ :

- Bi đỏ sẽ được đặt ở điểm cuối bàn, bi đối phương đặt ở điểm đầu bàn, bi của người khai cuộc được đặt cách điểm đầu bàn 18 cm bên trái hoặc bên phải ngang với bi của đối phương.
- Người đánh khai cuộc phải đánh bi chủ chạm vào bi đỏ trước tiên, nếu không chạm trước là phạm lỗi.
- Trong lần đánh tiếp theo, 1 trong 2 bi ngoài bi chủ để có thể được chọn là bi mục tiêu đầu tiên.

Đặt lại bi khi bi dính hay rơi khỏi bàn

- Trong carom Libre và 1 băng thì tất cả 3 bi đều được đặt lại ở vị trí ban đầu khi khai cuộc.
- Trong carom 3 băng thì chỉ có bi cái khi dính mới đượcđặt lại tại điểm quy định (điểm cuối).
- Trường hợp điểm quy định bị chiếm chỗ thì bi chiếm chỗ đó sẽ được đặt lại tại điểm quy định như sau:
+ Nếu là bi đỏ sẽ được đặt tại điểm đầu
+ Nếu là bi của đấu thủ kia sẽ được đặt tại điểm giữa

Những lỗi thông thường trong bida carom (làm mất lượt đánh)

- Bị rơi khỏi bàn
- Đánh bi khi bi còn đang chuyển động ( không kể bi chủ hay bi mục tiêu).
- Đấu thủ dùng cơ khác của cơ ngoài đầu da để đánh
- Cú đánh sẽ bị lỗi khi áo, quần, thân cơ, cơ thể của đấu thủ chạm vào "bất kỳ bi nào ".
- Lúc đánh chân không chạm sàn.
- Đẩy cơ ( dùng đầu cơ chạm vào bi với lượng thời gian vượt quá cú đánh hợp lệ).
-Đánh bi 2 lần
- Đánh sai bi là cú đánh trái luật. Trọng tài và đấu thủ kia có thể bắt lỗi cú đánh trái luật này bất cứ lúc nào. Khi biết đấu thủ dự tính có thể đánh sai, đối phương có thể bắt lỗi cú đánh này trước hoặc sau khi đánh. Trọng tài chỉ được bắt lỗi sau khi cú đánh đã được thực hiện. Những điểm đã ghi được trước khi phạm lỗi đều được tính.
- Đánh nhảy bi không dùng đúng kỹ thuật.

Được đánh tiếp với những lỗi không cố ý

- Bất cứ cú đánh phạm lỗi nào xảy ra do sự va chạm từ bên ngoài thì đấu thủ sẽ không bị bắt lỗi. Nếu bi bị xê dịch do sự rối loạn thì chúng sẽ được đạt lại vị trí cũ càng chính xác càng tốt và đấu thủ sẽ tiếp tục đánh.
- Bi nhảy lên thành băng rồi quay trở lại bàn thì được coi là hợp lệ, và nếu bi vẫn còn nằm lại trên thành băng hay thành bàn thì cú đánh đó xem như phạm lỗi thì đấu thủ sẽ bị mất lượt.
- Những cú đánh trượt cơ không làm mất lượt của đấu thủ trừ khi bị phát hiện sắt bịt đầu cơ hay cán cơ đã chạm bi cái.
Những cú đánh trượt cơ không cho là cú đánh phạm lỗi và nếu cú đánh được hoàn tất thì điểm vẫn sẽ được tính và đấu thủ tiếp tục đánh.

Những diễn biến trong trận đấu và cách xử lý:

- Nếu vì những lý do ngoài sự kiểm soát của đấu thủ và đấu thủ không thể bắt đầu trận đấu theo kế hoạch thì trận đấu có thể bị hoãn hoặc ban tổ chức sẽ quyết định như vậy.
- Nếu đấu thủ đang chơi không thể kết thúc trận đấu theo điều lệ thì đấu thủ đó sẽ bị xử thua, trừ khi đấu thủ kia chấp nhận tình huống đó và đồng ý kết thúc trận đấu vào lúc thích hợp do ban tổ chức đề ra.
- Nếu một đấu thủ được tước quyền thi đấu trong 1 trận đấu thì đấu thủ đó sẽ bị xử thua cuộc và đấu thủ kia được công nhận thắng cuộc và sẽ có số điểm ghi được trong trận đấu này.
-Nếu 1 đấu thủ bị truất quyền trong cả cuộc đấu thì tất cả các trận đấu của đấu thủ này sẽ bị huỷ bỏ (bao gồm cả các trận đã chơi và các trận còn lại trong kế hoạch).
- Nếu vì những lý do ngoài sự kiểm soát của đấu thủ, không thể bắt đầu chơi được thì đấu thủ này phải thông báo cho trọng tài đúng lúc để thay đấu thủ hoặc cặp đấu thủ khác. Tất cả đấu thủ phải chịu sự triệu tập khẩn cấp đó, nếu sự thay thế là cần thiết.
- Sự phòng thủ (đánh chạy bi) có chủ tâm là không được phép. Nếu trường hợp này xảy ra thì đấu thủ tiếp theo có thể đánh với các bi ở vị trí đó hay có quyền yêu cầu cú khai cuộc lại.
- Nếu trọng tài đang điều khiển nhận thấy đấu thủ dùng 1 lượng thời gian khác thường giữa các cú đánh hoặc để xác định sự lựa chọn cú đánh với ý định làm mất ổn định tâm lý thi đấu của đối phương, thì trọng tài sẽ đưa ra lời cảnh cáo đấu thủ có thể bị mất lượt cơ nếu còn tiếp tục chiến thuật này. Nếu đấu thủ tiếp tục coi thường lời cảnh cáo của trọng tài thì sẽ bị truất quyền trong cú đánh đó (khi cảnh cáo trọng tài sẽ thông báo lượng thời gian cho phép là 45s).
- Trận đấu được kết thúc hợp lệ khi đấu thủ ghi được số điểm đã được quy định rõ trước khi thiết lập trận đâu của ban tổ chức. Phiếu Biên Bản ghi kết quả số điểm cũng phải được xác nhận đầy đủ chữ ký của các đấu thủ, trọng tài và thư ký trận đấu. Sau khi đã ký xác nhận trên Phiếu Biên Bản ghi điểm, các đấu thủ không được quyền yêu cầu bất kỳ sự khiếu nại nào.

Kết thúc trận đấu ( các đề nghị cách xử lý nếu xảy ra các tình huống):

1. Nếu không có giới hạn số lượt cơ thì đấu thủ nào đạt được số điểm theo quy định sẽ thắng cuộc.
2. Nếu có sự giới hạn số lượt cơ:
+ Hai đấu thủ phải đánh đủ số lượt cơ đã quy định, đấu thủ nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc.
+ Trường hợp cả 2 đấu thủ bằng điểm nhau có thể giải quyết bằng những cách sau:
a. So sánh chỉ số của 2 đáu thủ ở những trận trước, ai có chỉ số trung bình cao hơn là thắng cuộc.
b.Thi đấu luân lưu bằng cú đánh khai cuộc cho đến khi có sự cách biệt về điểm.
c. Bốc thăm
Luật thi đấu Carom Libre
Carom Libre là một nội dung trong đó đấu thủ phải đánh bi cái trực tiếp hay gián tiếp trúng 2 bi mục tiêu thì ghi được 1 điểm, đấu thủ tiếp tục đánh cho đến khi đánh trượt hoặc phạm lỗi. Tuy nhiên các cú đánh liên tiếp ghi điểm sẽ được giới hạn bởi những vùng được đánh dấu trên bàn được gọi là vùng giới hạn
ĐIỀU 101: MÔ TẢ TRẬN ĐẤU
Carom Libre là một nội dung trong đó đấu thủ phải đánh bi cái trực tiếp hay gián tiếp trúng 2 bi mục tiêu thì ghi được 1 điểm, đấu thủ tiếp tục đánh cho đến khi đánh trượt hoặc phạm lỗi. Tuy nhiên các cú đánh liên tiếp ghi điểm sẽ được giới hạn bởi những vùng được đánh dấu trên bàn được gọi là vùng giới hạn.
Trận đấu kết thúc khi một đấu thủ đạt được số điểm theo quy định của Ban tổ chức. Tuy nhiên, nếu đấu thủ đó là người đi sau thì đấu thủ đó sẽ thắng cuộc và trận đấu chấm dứt. Còn nếu là người đi trước thì lượt cơ của đấu thủ đó sẽ chấm dứt và đấu thủ tiếp theo sẽ bắt đầu đánh lượt cơ của mình từ cú khai cuộc cho tới khi ghi đủ điểm, đánh trượt hay phạm lỗi. Nếu số điểm bằng nhau, hai đấu thủ sẽ tiến hành đánh luân phiên bằng cú khai cuộc cho đến khi có sự cách biệt về điểm số.
ĐIỀU 102: VÙNG GIỚI HẠN
Mỗi góc bàn có một hình tam giác đường kẻ bằng phấn vớicạnh dài 71 cm và cạnh ngắn 35.5 cm.
- Cú đánh liên tiếp ghi điểm được xem như “vào” vùng giớihạkhi cả hai bi mục tiêu nằm trong tam giác ngay cả khi tâm của bi nằm trên đường giới hạn.
- Khi cả hai bi mục tiêu vào vùng giới hạn thì đấu thủ chỉ được quyền đánh 1 điểm, sau khi ghi điểm thứ hai thì đấu thủ phải đưa ít nhất 1 bi mục tiêu ra khỏi vùng giới hạn.
- Nếu bi mục tiêu được đưa ra ngoài vùng giới hạn và sau đó lại quay vào vùng giới hạn thì sẽ bắt đầu tính là “vào”.
Nếu đấu thủ không thực hiện được những điều trên thì đó là phạm lỗi và sẽ mất lượt cơ của mình.
Ngoài các điều trên thì điều luật chung của Billiard Carom sẽ được áp dụng.